Een narcistische relatie doorloopt meestal vier fasen van misbruik. Er is geen vaste periode voor elke fase, dit kan weken of maanden duren. Bewust of onbewust doorloopt een narcistisch persoon deze fasen om jou in zijn of haar macht te houden en gaat over naar de volgende fase op het moment dat hij/zij de controle over je verliest.

Wanneer manipulatieve personen verwachten dat anderen naar hun (vaak onmogelijke) standaarden leven, maar zij dit zelf niet hoeven te doen. Wanneer ze met deze dubbele standaard worden geconfronteerd, kunnen allerlei vormen van gaslighting en woede opkomen.

Ongeacht hun eigen financiële situatie (overvloed of schaarste), kan geld door manipulators gebruikt worden om een doelwit te manipuleren en macht op hen uit te oefenen.

In het kwartetspel is dit thema onderverdeeld in drie subthema’s: Gedrag, Sabotage en Vertellen.

Gaslighting is een verzamelterm voor veel voorkomende emotionele manipulatie tactieken die als doel hebben je te laten twijfelen aan je eigen oordeel, ervaring en de realiteit. Wanneer dit vaker en langdurig voorkomt, kun je zelfs je eigen geestelijke gezondheid in twijfel trekken. Het gevolg van gaslighting is dat je nog vatbaarder bent voor de psychologische manipulaties. 

Gaslighting gebeurt vaak op een zeer subtiele en geleidelijke manier, waardoor het slachtoffer en omstanders het vaak niet doorzien.

Een manipulatief persoon kan verschillende tactieken gebruiken om een gesprek te laten verlopen zoals zij willen, om je in verwarring te brengen en je onder hun controle te houden. Daarnaast vermijden ze, door middel van deze tactieken, ook het bespreken van belangrijke kwesties en het moeten nemen van verantwoordelijkheid voor hun gedrag.

Manipulatieve personen proberen door middel van verschillende tactieken hun slachtoffers te isoleren van anderen. 

Dit heeft als doel: 

• om je af te sluiten van het advies en de invloed van dierbaren; 
• dat je geen mensen hebt om naartoe te gaan zodra de emotionele mishandeling begint; 
• om je compleet afhankelijk te maken van hen.

Vaak hebben mensen met extreem manipulatief gedrag een heel laag zelfbeeld en zijn ze bang dat hun partner hen zal verlaten. Hun paranoia en onzekerheden kunnen zich uiten in extreme jaloezie en bezitterigheid.

Lege beloftes worden gemaakt om je te kalmeren, je aan de manipulator gebonden te houden en om je aandacht te verplaatsen naar de potentie in plaats van de huidige situatie en realiteit. Ondanks dat die persoon wellicht zijn/haar eigen beloftes gelooft, zullen deze niet worden nagekomen (wat vervolgens wordt afgeschoven op externe redenen).

Neppe verontschuldigingen die geen berouw, inlevingsvermogen of verantwoordelijkheidsgevoel tonen. Vaak zijn het juist beledigingen, beschuldigingen of afleidingen vermomd als een ‘sorry’. Ook kunnen ze transactioneel zijn: hij/zij verontschuldigt zich alleen om iets (gedaan) te krijgen of om met iets weg te komen.

Bij een nepscuus vindt er geen daadwerkelijke gedragsverandering plaats over hetgeen waar excuses voor wordt aangeboden.

Alle persoonlijke eigenschappen of emoties die hun perfecte zelfbeeld ondermijnen, proberen mensen met extreem manipulatief gedrag te ontkennen of te verbergen door ze aan anderen toe te schrijven. Dit kan tot grote verwarring leiden bij hun slachtoffers en heeft ook tot gevolg dat zij zich schuldig voelen over dingen die niet hun verantwoordelijkheid zijn.

In de ogen van manipulators worden hun ongelukkige omstandigheden en gedrag altijd veroorzaakt door iets of iemand anders, met andere woorden, zij dragen nooit schuld of verantwoordelijkheid.

Ze zijn experts in dingen zo te verdraaien dat zij niet alleen nooit ergens schuld aan hebben, maar dat het zelfs lijkt alsof zij het slachtoffer zijn. Wanneer je de ander aanspreekt op zijn/haar gedrag, moet jij je uiteindelijk verontschuldigen voor iets waar hij/zij jou plotseling van beschuldigt.

Belangrijke thema’s rond seks zijn intimiteit, liefde, macht en controle. Dit maakt dat seks vaak wordt gebruikt als manipulatiemiddel, of er wordt juist gemanipuleerd met als einddoel het hebben van seks.

Dit thema kijkt vanuit het oogpunt van het slachtoffer: het behandelt verschillende manieren waarop een slachtoffer het manipulatieve gedrag van de ander tegen zichzelf en anderen goedpraat. 

De combinatie van lovebombing, woede uitbarstingen, beledigingen en manipulaties is extreem verwarrend. Vooral omdat dit gedrag komt van iemand die zegt de beste bedoelingen te hebben en/of veel van je te houden. Je brein heeft geen ruimte voor deze verwarrende tegenstrijdigheden en verzint automatisch verklaringen en excuses om de pijnlijke waarheid niet onder ogen te hoeven komen.

Wanneer iemand in het begin van de relatie probeert op een intense manier de illusie van intimiteit te creëren. Om zo je vertrouwen te winnen en je aan de relatie te binden, voordat je zelf de tijd en ruimte hebt gehad om een goed oordeel te vellen over de ander.

In het kwartetspel is dit thema onderverdeeld in drie subthema’s: Contact zoeken, Kat in het nauw en Rooskleurig.

Terugzuigen (ook wel hoovering genoemd) is een verzamelterm voor de verschillende tactieken die na een ruzie of (zelfs jaren na) een breuk worden gebruikt om je weer terug te trekken in iemands machtsspel. Sommige tactieken worden gebruikt om je weer verliefd te laten worden, andere om je te intimideren of schuldgevoelens te geven. Als het maar werkt om je aan hen gehecht te houden.

In het kwartetspel is dit thema onderverdeeld in vier subthema’s: De onschuld zelve, Jij bent zo.., Slinkse aanval en Zelfmedelijden.

Deze uitspraken zijn voorbeelden van hoe iemand een ander kan gaslighten. Dat wil zeggen, deze uitspraken hebben als doel je te laten twijfelen aan je eigen oordeel, ervaring en realiteit waardoor je nog vatbaarder bent voor de psychologische manipulaties. 

Gaslighting gebeurt vaak op een zeer subtiele en geleidelijke manier, waardoor het slachtoffer (en omstanders) het vaak niet doorheeft.